MODARA, May 2008
ارديبهشت ۱۳۸۷ سال اول شماره ۱

پيمان ملاذ

يادداشت سردبير


پيمان ملاذ



این نشریه مجله ای است در حوزه فرهنگ و اندیشه، فرهنگ به مثابه مجموعه هنجارها و ارزشهای یك جامعه و اندیشه به مثابه نظریاتی كه می كوشند شناخت از علم ودین و اخلاق و سیاست را به چالش بكشانند. ”مدارا” هر چند به دینداری و تجدد و آرای نوین دینی اهتمام ویژه ای دارد اما گرایش فكری خاصي را نمایندگی نمی كند و سعی دارد در تبادل آرا تنها دغدغه حقیقت و معرفت داشته باشد.



مدارا ارزشی اخلاقی است مبتنی بر حرمت آزادي و حق انتخاب باور ديني و سياسي ديگران و نگهداري حريم استقلال معنوی و فكری فرد، مدارا احترام گذاشتن و قدر دانستن تفاوتهای فرهنگی موجود در اقلیم حیات و همساز كننده تفاوتهاست. جایگزین كردن فرهنگ جنگ و خشونت با فرهنگ مهر و دوستی جز از طریق احترام و بردباری و رواداری در برابر اندیشه مخالف ممكن نیست.

در دنیایی كه سخن از جنگ و خشونت میان ملتها و كشورها در صدر اخبار روز است، صحبت از برخورد فرهنگها همچنان در جریان است و توهین های ملی و مذهبی مساله ساز است، مدارا و گفتگو وظیفه ای است اخلاقی بر فرد فرد آدمیان، وظیفه ای كه متضمن حقوق بشر، دمكراسی، حاكمیت قانون و كثرت گرایی است. در جای جای متون كلاسیك ادبیات ایرانی و روایات مذهبی می توان ردپای توصیه و سفارش بر مروت و مدارا و حلم و بردباری را به عنوان یك ارزش و فضیلت بزرگ انسانی یافت. در مغرب زمین نیز ولتر با رساله‌يِ رواداري در ۱۷۶۳، رواداري، چه ديني چه سياسي را به عنوانِ يکی از پايه‌هايِ انديشه‌يِ سياسيِ مدرن به ميدان ‌آورد. و اين همان اصلی بود که ديگر پيشگامانِ اين جنبش در استوار کردنِ آن کوشيدند و به صورتِ يکی از پايه‌هايِ ايدئولوژيکِ انقلابِ فرانسه درآمد. جمله‌يِ معروفِ ولتر، که من جانم را مي‌دهم تا مخالفِ من حرف‌اش را بزند نمودارِ معنايِ مدرنِ تولرانس است.

از دیگر سوی مدارا و رواداری شرط اول گفتگو است و احیای سنت گفتگو اولویت هر جمع و جامعه ای است برای دست یافتن به حقیقت و فضیلت. گفتگو از بازخوانی تاریخ و بازگوئی اندیشه ها حاصل می شود تا از تضارب آرا و افكار آتشی تازه بر خرمن اندیشه ها بیفتد و شناختی تازه حاصل شود. گفتگو مبتنی است بر پذیرفتن گوناگونی افكار و اندیشه ها بدان معنی كه هیچ انسانی نمی تواند ادعا کند که حق مطلق را دریافته است.

در این راستا نشریه “مدارا” می كوشد آینه ای باشد از”گفت و گو” های مطرح در بستر فكر ایرانی-اسلامی و محلی برای گفتگو ، تمرین مدارا و پلی فرهنگی میان ایرانیان خارج از كشور .

این نشریه مجله ای است در حوزه فرهنگ و اندیشه، فرهنگ به مثابه مجموعه هنجارها و ارزشهای یك جامعه و اندیشه به مثابه نظریاتی كه می كوشند شناخت از علم ودین و اخلاق و سیاست را به چالش بكشانند. ”مدارا” هر چند به دینداری و تجدد و آرای نوین دینی اهتمام ویژه ای دارد اما گرایش فكری خاصي را نمایندگی نمی كند و سعی دارد در تبادل آرا تنها دغدغه حقیقت و معرفت داشته باشد. كاروان نشریه “مدارا” در اول راه است و بی تردید كار ما كمی و كاستی های فراوانی دارد، در پیمودن این راه بی صبرانه در انتظار پیشنهادات، نظریات و انتقادات شما هستیم و معتقدیم كسی جز شما بار این نشریه را به مقصد نمی رساند.

******

در شماره پیش رو به مناسبت آغاز بهار و شكفتن طبیعت بخشی ویژه تدارك دیده ایم كه حاوی مصاحبه ای است خواندنی با دكتر كزازی استاد دانشگاه تهران درباره خاستگاه نوروز و جشنهای بهاری ایرانیان.

در بخش “دغدغه های ملی” كه می كوشد با نگاهی انتقادی و ژرف نگر به مسائل ملی بپردازد مطلبی گزیده ایم از مرحوم مهندس مهدی بازرگان كه به زمینه های اجتماعی شكل گیری دمكراسی در ایران می پردازد، هر چند از نگارش این مقاله قریب به پنج دهه می گذرد اما موضوع مطرح شده در آن كه به اولویت توسعه جامعه مدنی می پردازد از مباحث مورد بحث امروز در ایران است. در مقاله ای دیگر استاد مصطفی ملكیان به آسیب شناسی و دلایل اخلاقی عقب ماندگی ما ایرانیان می پردازد و مهندس عبدالعلی بازرگان در بحثی پیرامون عدم پیشرفت ایرانیان به نقش دین در این فرایند نگاه ميكند و به نقدهای متداول در این حوزه پاسخ می دهد.

اسفند ماه هر سال یادآور ملی شدن صنعت نفت و سالروز درگذشت رهبر این حركت ملی مرحوم دكتر مصدق است، در بخش “یادمان” ضمن مروری بر زندگی این رادمرد تاریخ ایران دو مقاله از دكتر حبیب الله پیمان و تقی رحمانی بر گزیده ایم كه به تحلیل نقش دكتر مصدق در رهبری نهضت ملی می پردازند. از دگر سوى ارديبهشت ماه امسال مصادف بود با ششمين سالگرد درگذشت مرد اخلاق، علم و سياست، مرحوم دكتر يدالله سحابي. بدين مناسبت مقاله مهندس محمد توسلي كه مروري دارد بر زندگي پربار اين بزرگمرد را منتقل كرده ايم.

در بخش “نظر و اندیشه” مقاله ای از محسن كدیور از روشنفكران دینی بنام ایران را برای چاپ برگزیده ایم كه به رابطه دین اسلام و مدرنیته می پردازد. سال میلادی كه گذشت به نام مولانا بلخی مزیّن بود، به این مناسبت از دكتر عبدالكریم سروش مقاله اي به نام “قیامتگاه عشق” كه به مفهوم قیامت از منظر مولانا می پردازد آورده ایم. در مطلبی دیگر علی طهماسبی به ریشه های تاریخی و معنایی بحث حلال و حرام در اسلام نگاهي دارد.

در بخش “زنان” مقاله ای را از “مارگوت بدران” استاد دانشگاه وست مینستر و محقق مهمان در دانشگاه جرج تاون انتخاب كرده ایم كه به چرایی و چگونگی شكل گیری “فمینیسم اسلامی” به عنوان جریانی اصیل و ریشه دار در جوامع اسلامی می پردازد. در بخش دیگرسوسن شریعتی در مصاحبه ای ضمن بررسی نگرش دكتر علی شریعتی به مقوله زنان ،به تحلیل تاریخی جنبش زنان در ایران همت مي گمارد.

در بخش “دیدگاه” مقاله ای ازدكتر ولی نصر استاد دانشگاه تافتز آمریكا درج كرده ايم كه به تحلیل اختلافات مذهبی در خاورمیانه،فرقه گرایی و نقش قدرتهای درگیر در این مناقشه می پردازد. در مقاله دیگری كه از نشریه “شهروند امروز” چاپ تهران برگزیده ایم، دكتر احمد زیدآبادی به نقش سیاسی سه جریان نوگرایی دینی،سنت گرایی دینی وا بنیاد گرایی دینی در آینده جهان اسلام نگاهي قابل توجه دارد.
 

پيمان ملاذ
ارديبهشت ۱۳۸۷